ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ

ΓΕΝΙΚΑ

Με την υποτακτική εκφράζουμε επιθυμίες και προτροπές. Στα ελληνικά μεταφράζεται ως: "Ας.....", "Να........"

ΚΑΤΑΦΑΣΗ

Η υποτακτική έχει για κατάληξη το -e/-a ανάλογα με την φωνητική αρμονία. Αυτή προστίθεται στο θέμα του ρήματος και στη συνέχεια προστίθενται οι προσωπικές καταλήξεις. Προσοχή όμως: Στο α πληθυντικό πρόσωπο η προσωπική κατάληξη είναι -lım/-lim

Θέμα ρήματος+ -e/-a + προσωπική κατάληξη

Στο πρώτο ενικό πρόσωπο ανάμεσα στην κατάληξη υποτακτικής και στην προσωπική κατάληξη αναπτύσσεται το γράμμα y

Έχουμε δηλαδή τις καταλήξεις (ανάλογα με την φωνητική αρμονία):

Ενικός Αριθμός

ben -eyim -ayım

sen -esin -asın

o -e -a

Πληθυντικό Αριθμός

biz -elim -alım

siz -esiniz -asınız

onlar -eler -alar

Τι γίνεται όμως όταν το θέμα του ρήματος τελειώνει σε φωνήεν; Τότε ανάμεσα στο θέμα του ρήματος και την κατάληξη υποτακτικής αναπτύσσεται ακόμη ένα y.

Ας δούμε ένα παράδειγμα από κάθε περίπτωση:

gelmek (θέμα ρήματος gel)

geleyim (να/ας έρθω)

gelesin (να/ας έρθεις)

gele (να/ας έρθει)

gelelim (να/ας έρθουμε)

gelesiniz (να/ας έρθετε)

geleler (να/ας έρθουν)

okumak (θέμα ρήματος oku)

okuyayım

okuyasın

okuya

okuyalım

okuyasınız

okuyalar

ΠΡΟΣΟΧΗ

Τα ρήματα demek και yemek μετατρέπουν το θέμα τους στην προστακτική. Έχουμε λοιπόν:

demek = θέμα ρήματος de = μετατροπή θέματος σε di

diyeyim

diyesin

diye

diyelim

diyesiniz

diyeler

yemek = θέμα ρήματος ye = μετατροπή θέματος σε yi

yiyeyim

yiyesin

yiye

yiyelim

yiyesiniz

yiyeler

ΠΡΟΣΟΧΗ

Τα ρήματα gitmek, etmek και όλα τα σύνθετα ρήματα με το etmek (όπως το hissetmek) μετατρέπουν το t του θέματος σε d. H μετατροπή αυτή πραγματοποιείται μόνο στην ΚΑΤΑΦΑΣΗ και στην ΕΡΩΤΗΣΗ (όχι στην άρνηση και στην αρνητική ερώτηση).

Ας δούμε ένα παράδειγμα στην κατάφαση

hissetmek (θέμα ρήματος hisset)

hisset + e + y + im = hissed + eyim = hissedeyim

hissedesin

hissede

hissedelim

hissedesiniz

hissedeler

ΕΡΩΤΗΣΗ

Η ερώτηση σχηματίζεται με την κατάφαση της υποτακτικής και την ερωτηματική λέξη mi / mı

κατάφαση υποτακτικής mi / mı ?

okuyayım mı? (να διαβάσω;)

okuyasın mı?

okuya mı?

okuyalım mı?

okuyasınız mı?

okuyalar mı?

Υπενθυμίζουμε τα ρήματα demek και yemek μετατρέπουν το θέμα τους στην προστακτική σε di και yi αντίστοιχα. (Για λεπτομέρειες δες το Μάθημα 38)

ΠΡΟΣΟΧΗ στα ρήματα gitmek, etmek και όλα τα σύνθετα ρήματα με το etmek (όπως το hissetmek), τα οποία μετατρέπουν το t του θέματος σε d (μόνο στην κατάφαση και στην ερώτηση).

ΑΡΝΗΣΗ

Η άρνηση σχηματίζεται με την προσθήκη στο θέα του ρήματος της αρνητικής κατάληξης me/ma (ανάλογα με την φωνητική αρμονία). Στην συνέχεια προστίθεται η κατάληξη της υποτακτικής κι αμέσως μετά οι προσωπικές καταλήξεις. Ανάμεσα στην αρνητική κατάληξη και στην κατάληξη υποτακτικής αναπτύσσεται το y:

Θέμα ρήματος +αρνητική κατάληξη +y+ κατάληξη υποτακτικής + προσωπική κατάληξη

θέμα + -ma/-me + y + -a/-e + προσωπική κατάληξη

Okumak

oku + ma + y + a+ y+ ım = okumayayım

okumayasın

okumaya

okumayalım

okumayasınız

okumayalar