ΜΑΘΗΜΑ 43: Ο ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΤΟΥ ΕΙΜΑΙ

ΓΕΝΙΚΑ

Στο σημερινό μάθημα θα μάθουμε τον αόριστο του ρήματος ΕΙΜΑΙ.

Στα τούρκικα δεν υπάρχει ξεχωριστός αόριστος και παρατατικός. Ο σχηματισμός είναι ένας και για τις δύο περιπτώσεις και χρησιμοποιείται ανάλογα με τα συμφραζόμενα.

Σχηματισμός Κατάφασης

Το ρόλο της λέξης ήμουν έχει η κατάληξη -di/-dı/-du/-dü (ανάλογα με την φωνητική αρμονία).

Έτσι αν στο τέλος της λέξης προσθέσουμε την κατάληξη του ρήματος ήμουν και στη συνέχεια τις προσωπικές καταλήξεις αορίστου δηλώνουμε την έννοια του ήμουν.

ΠΡΟΣΟΧΗ

Αν η λέξη λήγει σε φωνήεν τότε πριν από την κατάληξη αορίστου του είμαι παρεμβάλλεται το γράμμα -y.

ΛΕΞΗ + (-y) + -di/-dı/-du/-dü + προσωπικές καταλήξεις αορίστου

ΠΡΟΣΟΧΗ

Αν η λέξη λήγει σε h, ç, f, ş, t, k, p, s τότε η κατάληξη αορίστου του ρήματος είμαι από -di/-dı/-du/-dü τρέπεται σε ti/-tı/-tu/-tü.

Δείτε στο ΜΑΘΗΜΑ 2 πως μπορούμε να θυμόμαστε εύκολα τα παραπάνω σύμφωνα.

Προσωπικές καταλήξεις αορίστου ρήματος ΕΙΜΑΙ

Οι προσωπικές καταλήξεις αορίστου του ρήματος είμαι διαφέρουν από αυτές του ενεστώτα.

Έχουμε λοιπόν:

-m

-n

-k

-niz (-nız/-nuz/-nüz)

-ler/-lar

Για να δούμε λοιπόν από ένα παράδειγμα σε κάθε πρόσωπο:

güzel +di + m = güzeldim (ήμουν όμορφη)

doktor + du + n = doktordun (ήσουν γιατρός)

müdür + dü + - =müdürdü (ήταν διευθυντής)

fotoğrafçı + y + dı + k = fotoğrafçıydık (ήμασταν φωτογράφοι) Εδώ βλέπουμε ότι η λέξη τελειώνει σε φωνήεν. Επομένως ανάμεσα στην λέξη και στη κατάληξη αορίστου του ρήματος είμαι αναπτύσσεται το γράμμα y

çocuk +tu + nuz =çocuktunuz (ήσασταν παιδιά) Εδώ παρατηρούμε ότι η λέξη λήγει σε k επομένως η κατάληξη αορίστου του ρήματος είμαι από -du τρέπεται σε-tu.

oyuncu +y+ du +lar = oyuncuydular (ήταν ηθοποιοί)

Σχηματισμός Άρνησης

Η άρνηση του είμαι στον αόριστο σχηματίζεται με την λέξη değil στην οποία κολλάει η κατάληξη αορίστου του ρήματος είμαι και στη συνέχεια η προσωπική κατάληξη αορίστου

Λέξη değil + κατάληξη είμαι αορίστου+ προσωπική κατάληξη αορίστου

Ας πάρουμε για παράδειγμα την λέξη sinirli (νευρικός)

sinirli değil + di +m = sinirli değildim

sinirli değil + di +n = sinirli değildin

sinirli değil + di = sinirli değildi

sinirli değil + di +k = sinirli değildik

sinirli değil + di +niz = sinirli değildiniz

sinirli değil + di +ler = sinirli değildiler

Σχηματισμός Ερώτησης

Η ερώτηση σχηματίζεται με την ερωτηματική λέξη mi (προσοχή στη φωνητική αρμονία) στην οποία κολλάει η κατάληξη αορίστου του ρήματος είμαι και στη συνέχεια οι προσωπικές καταλήξεις αορίστου. ΠΡΟΣΟΧΗ: Ανάμεσα στο mi και στη κατάληξη αορίστου του ρήματος είμαι αναπτύσσεται πάντα το y

Λέξη mi +y+ κατάληξη είμαι αορίστου+ προσωπική κατάληξη αορίστου ?