ΓΕΝΙΚΑ
Συνεχίζουμε σήμερα με τις αναφορικές προτάσεις. Επειδή φαίνεται ότι σας μπερδεύουν αρκετά, στο σημερινό μας μάθημα θα κάνουμε ένα διαχωρισμό ανάμεσα στις αναφορικές με το -an/-en και με το -dik και θα μιλήσουμε λίγο για το αντικείμενο και το υποκείμενο στα τουρκικά, ώστε να προσπαθήσουμε να ξεκαθαρίσουμε αυτές τις δύο έννοιες που μας μπερδεύουν και μας δυσκολεύουν στις αναφορικές προτάσεις.
ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΑΝΑΦΟΡΙΚΩΝ -ΑΝ/-ΕΝ ΚΑΙ -DIK
-AN/-EN
Έχουν το νόημα ο οποίος, η οποία, το οποίο
Κάνουν "αναφορικοποίηση" Υποκειμένου
Η ενέργεια της αναφορικής γίνεται από το υποκείμενο
Το υποκείμενο μπαίνει στην ονομαστική
-DIK
Έχει το νόημα όπου, τον οποίο, στον οποίο, από τον οποίο, του οποίου, με τον οποίο
Κάνει "αναφορικοποίηση" του:
Άμεσου αντικείμενου
Έμμεσου αντικειμένου
Επιρρηματικού προσδιορισμού
Το υποκείμενο μπαίνει στη ΓΕΝΙΚΗ
Έτσι παραδείγματος χάρη έχουμε:
το παιδί το οποίο έρχεται
gelen çocuk
έχει το νόημα το οποίο
το çocuk είναι το υποκείμενο καθώς
το παιδί εκτελεί την ενέργεια της αναφορικής πρότασης (δηλαδή το παιδί έρχεται)
το υποκείμενο (δηλαδή το παιδί) μπαίνει στην ονομαστική (δηλαδή çocuk)
αλλά
το μέρος όπου πάμε
bizim gittiğimiz yer
έχει το νόημα όπου, στο οποίο
κάνει αναφορικοποίηση έμμεσου αντικειμένου (δηλαδή του yer - που πάμε; στο yer)
Η ενέργεια γίνεται από εμάς (bizim) και όχι από το yer
Επομένως υποκείμενο είναι το εμείς (δηλαδή το biz) το οποίο σύμφωνα με το κανόνα πρέπει να μπει στην γενική (δηλαδή bizim)
Ας ξεμπερδέψουμε τώρα την έννοια του υποκειμένου και του αντικειμένου
ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΟ
Μπαίνει στην ονομαστική
Απαντάει μέσα στη πρόταση στην ερώτηση ποιος; τι;
Ας δούμε ένα παράδειγμα:
Anne geldi
(kim geldi? Anne)
Senin annen geldi
Bu anne geldi
Genç anne geldi
iki anne geldi
bu anne eve geldi
Βλέπουμε σε όλα τα παραπάνω παραδείγματα ότι αν απαντήσουμε στο ερώτημα ποιος ήρθε; θα πούμε η μητέρα. Επομένως η Anne είναι το υποκείμενο της πρότασης και σε όλες τις περιπτώσεις μπαίνει στην ονομαστική.
ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ
Το αντικείμενο μπορεί να είναι οριστικό ή αόριστο.
Απαντάει μέσα στη πρόταση στην ερώτηση ποιον;, τι (πράγμα);
Ας δούμε ένα παράδειγμα
öğretmeni seviyorum
ποιος αγαπάει? ben
Εγώ είναι το υποκείμενο
Αλλά ποιον αγαπάω; öğretmeni
Επομένως έχουμε οριστικό αντικείμενο το öğretmeni
Ένα αντικείμενο είναι οριστικό όταν:
έχει κτήση
ben annemi seviyorum
Είναι κύριο όνομα
Tasos'u seviyorum
Εχει Δεικτικό Επίθετο
Bu evi aldım (διαφορετικά θα μπορούσαμε να πούμε ένα σπίτι αγόρασα - bir ev aldım - οπότε θα είχαμε αόριστο αντικείμενο)
Για να συνοψίσουμε όλα τα παραπάνω:
Στα τουρκικά το υποκείμενο βρίσκεται στην ονομαστική. Σε καμία περίπτωση δεν έχει πτώσεις αλλά μπορεί να πάρει κτητικές καταλήξεις. Μπροστά του μπορεί να υπάρχει οποιοδήποτε επίθετο.
Εάν το αντικείμενο έχει κτήσεις ή δεικτικά επίθετα μπροστά του, οπωσδήποτε πρέπει να είναι στην αιτιατική.
Για να βρούμε το υποκείμενο του ρήματος ρωτάμε ποιος, τι.
Για να βρούμε το αντικείμενο του ρήματος ρωτάμε ποιον, τι πράγμα.
Τώρα κρίνεται σκόπιμο να διαβάσετε και πάλι τα μαθήματα 115 και 116
Στο επόμενο μάθημα θα μιλήσουμε για τις αναφορικές προτάσεις που μιλάνε για μελλοντικές πράξεις