ΜΑΘΗΜΑ 33: ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΙ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΩΝ (ΚΑΘΟΡΙΣΤΙΚΟΣ ΚΑΙ ΑΛΥΣΙΔΩΤΟΣ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ)

Στο προηγούμενο μάθημα είδαμε τον ακατάληκτο προσδιορισμό και τον ακαθόριστο. Σήμερα θα αναφερθούμε στα άλλα δύο είδη. Στον καθοριστικό και στον αλυσιδωτό προσδιορισμό.

Α. ΚΑΘΟΡΙΣΤΙΚΟΣ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ

Ο καθοριστικό προσδιορισμός αποτελεί την Γενική Κτητική. Αποτελείται από δύο ουσιαστικά, το ένα πάντα στη γενική πτώση και το άλλο με κατάληξη κτήσης.

Ο καθοριστικός προσδιορισμός φανερώνει το που ή σε ποιον ανήκει ένα ουσιαστικό.

ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ

Προσθέτουμε στον κτήτορα (1ο ουσιαστικό) τη γενική πτώση -(n)in, -(n)ın, -(n)un, -(n)ün και στο κτήμα (2ο ουσιαστικό) το γ' ενικό πρόσωπο της κτητικής κατάληξης -(s)i, -(s)ı, -(s)u,-(s)ü. Ο κτήτορας μπαίνει πάντα στην αρχή.

Κτήτορας -(n)in[ -(n)ın, -(n)un, -(n)ün] κτήμα-(s)i,[ -(s)ı, -(s)u,-(s)ü]

Για να δούμε μερικά παραδείγματα:

Θέλουμε να πούμε η τσάντα του παιδιού.

Το παιδί είναι ο κτήτορας

Η τσάντα είναι το κτήμα

Σύμφωνα με το κανόνα ο κτήτορας θα μπει πρώτος και το κτήμα δεύτερο:

Çocuk canta

Σύμφωνα με το κανόνα στο κτήτορα θα προσθέσουμε την κατάληξη (n)in σύμφωνα πάντα με τους κανόνες φωνητικής αρμονίας και στο κτήμα την κατάληξη (s)i σύμφωνα πάντα με τους κανόνες φωνητικής αρμονίας:

Çocuk+un canta+sı = Çocuğun cantası

Στο προηγούμενο μάθημα, στον ακαθόριστο προσδιορισμό είδαμε το παράδειγμα kadın çantası (γυναικεία τσάντα).

Ας πάρουμε τις ίδιες λέξεις για να δούμε την διαφορά με τον καθοριστικό προσδιορισμό. Έχουμε λοιπόν:

kadın çanta = kadın+ın çanta+sı = kadının çantası

το οποίο σημαίνει η τσάντα της γυναίκας . Βλέπουμε δηλαδή ότι από τη γενική έννοια γυναικεία τσάντα περνάμε σε συγκεκριμένη έννοια: η τσάντα της γυναίκας (μιας συγκεκριμένης γυναίκας)

Το ίδιο συμβαίνει και στα παρακάτω παραδείγματα:

otobüs şoförü

otobüsün şoförü

banka müdürü

bankanın müdürü

Μπορείτε να διακρίνετε τη διαφορά στο νόημα;

Β. ΑΛΥΣΙΔΩΤΟΣ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ

Ο αλυσιδωτός προσδιορισμός αποτελείται από δύο ή και περισσότερους προσδιορισμούς, ακαθόριστος ή καθοριστικούς. Αποτελείται από τρία ή περισσότερα ουσιαστικά.

Το πρώτο ουσιαστικό μπαίνει στη γενική πτώση [-(n)in, -(n)ın, -(n)un, -(n)ün]

Το δεύτερο την κατάληξη το γ' ενικό πρόσωπο της κτητικής κατάληξης [ -(s)i, -(s)ı, -(s)u,-(s)ü] και τη γενική πτώση [-nin, -nın, -nun, -nün]

Το τρίτο ουσιαστικό παίρνει το γ' ενικό πρόσωπο της κτητικής κατάληξης [ -(s)i, -(s)ı, -(s)u,-(s)ü]

1ο ουσιαστικό+-(n)in[ -(n)ın, -(n)un, -(n)ün] 2ο ουσιαστικό+ -(s)i, [-(s)ı, -(s)u,-(s)ü]+-(n)in[ -(n)ın, -(n)un, -(n)ün] 3ο ουσιαστικό + -(s)i,[ -(s)ı, -(s)u,-(s)ü]

Σε περίπτωση που υπήρχε και τέταρτο ουσιαστικό τότε στο τρίτο ουσιαστικό θα προσθέταμε και πάλι την γενική πτώση και στο τέταρτο το γ' ενικό πρόσωπο της κτητικής κατάληξης και ούτω καθεξής